گفتاردرمانی - کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک

گفتاردرمانی کلینیک توانبخشی نیک

آنچه در این مقاله می خوانید:

گفتاردرمانی یا آسیب شناسی گفتار و زبان چیست؟
گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان چه خدماتی را ارائه می کند؟
انواع اختلالات گفتار و زبان و درمان آنها
اختلالات صوت و درمان آن
اختلالات زبان و درمان آن
اختلالات روانی و ریتم گفتار و درمان آن
انواع لکنت و درمان آن
اختلالات صداهای گفتاری و درمان آن
چه کسانی به گفتاردرمانی نیاز دارند؟

گفتاردرمانی چیست؟

گفتاردرمانی یا آسیب شناسی گفتار و زبان جزو رشته ی علوم توانبخشی (پیراپزشکی) است که به ارزیابی ،تشخیص و درمان کلیه اختلالاتی می پردازد که در توانایی برقراری ارتباط انسان ها از طریق گفتار و زبان مشکل ایجاد می کنند. در رشته تخصصی گفتاردرمانی ابتدا از طریق انجام آزمون ها و آزمایش های لازم ،اختلال تشخیص داده شده و سپس از طریق تکنیک های درمانی و روش های تخصصی به درمان آن پرداخته می شود. آسیب شناسان گفتار و زبان برای تمام اختلالات گفتاری در تمام سنین از کودکی (گفتاردرمانی کودکان) تا بزرگسالی (گفتاردرمانی بزرگسالان) خدمات گفتاردرمانی را ارائه می کنند. مدت زمان درمان افراد مبتلا به اختلالات گفتار و زبان می تواند کوتاه مدت یا دراز مدت باشد. به این صورت که متناسب با اختلال فرد و شدت آن ،مدت درمان می تواند از چند روز یا هفته تا چند سال متفاوت باشد. تمام مراجع کنندگانی که دچار اختلالات گفتار و زبان هستند می توانند به کلینیک گفتاردرمانی نیک در غرب تهران که جزو بهترین کلینیک های کاردرمانی و گفتاردرمانی در تهران است مراجعه کنند. مراجع کنندگانی که نیاز به خدمات گفتاردرمانی دارند اما به هر دلیلی شرایط مراجعه به کلینیک را ندارند می توانند از خدمات گفتاردرمانی در منزل استفاده کنند. البته تعرفه و هزینه گفتاردرمانی در کلینیک با منزل متفاوت می باشد. برای مراجعه به بهترین دکتر گفتاردرمانی در تهران به کلینیک توانبخشی نیک که بهترین کلینیک گفتاردرمانی در غرب تهران است مراجعه فرمائید.

گفتاردرمانگران چه خدماتی را به مراجعان ارائه می کنند

در کلینیک گفتاردرمانی نیک گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان در ابتدا از بیمار یک شرح حال کلی می گیرد و در ادامه به ارزیابی ،تشخیص و درمان اختلال گفتار و زبان مراجع کننده می پردازد.

خدماتی که کلینیک گفتاردرمانی نیک ارائه می کند:

1.گرفتن شرح حال ،جمع آوری اطلاعات و بررسی و کشف علت اختلال گفتار.

2.پیشگیری از بروز اختلال در آینده، مانند پیشگیری از بروز مشکلات مربوط به بلع در نوزادان نارس.

3.پیشگیری از شدت یافتن اختلال، مانند پیشگیری از تبدیل ناروانی طبیعی کودکان به لکنت.

4.ارزیابی اندام های گویایی و تشخیص تاثیر گذاری عمل جراحی، مانند بررسی میزان تاثیر گذاری عمل جراحی ترمیم شکاف کام بر کاهش میزان خیشومی شدگی

5.ارزیابی و بررسی فیزیولوژی و عملکرد حنجره، از طریق استروبوسکوپی

6.تجزیه و تحلیل و آنالیز آکوستیکی صدا و تعیین ویژگی های نوایی آن

7.ارزیابی بلع و بررسی راهکارهای درمانی از طریق نیزوفارنگوسکوپی

8.ارزیابی و بررسی عملکرد کام نرم از طریق نیزوآندوسکوپی

9.بررسی اختلالات حسی در ناحیه صورت و دهان

10.ارزیابی توانایی کودک در تولید کلمات و جملات متناسب با سن او

11.ارزیابی توانایی کودک در توضیح و توصیف وقایع گذشته و حال

12.ارزیابی توانایی کودک در استفاده از تخیلات و داستان سازی تخیلی و واقعی

13.ارائه ی مشاوره به خانواده در جهت ارتقا کیفیت ارتباط متقابل فرد و خانواده اش

14.همکاری با سایر متخصصین برای نتیجه گیری بهتر، مانند همکاری با ارتودنتیست برای کاهش فشار زبان بر دندان ها و همکاری با کاردرمانگر و شنوایی سنج.

15.طرح ریزی روند و مسیر درمان برای کسب بهترین نتیجه

16.انتخاب بهترین و مناسبترین روش درمانی برای کسب بهترین نتیجه در کوتاه ترین زمان ممکن

گفتاردرمانگران مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک در غرب تهران کامل ترین و تخصصی ترین خدمات گفتاردرمانی را در اختیار مراجعان عزیز قرار می دهند.

انواع اختلالات گفتار و زبان

اختلالات گفتار و زبان به 4 دسته کلی تقسیم می شوند:

1.اختلالات صوت (voice disorder)

2.اختلالات زبان (language disorder)

الف)اختلالات زبان در دوران رشد

ب)اختلالات اکتسابی زبان

3.اختلالات روانی و ریتم گفتار (fluency disorder)

4.اختلالات صداهای گفتاری یا تولید (speech sounds disorder)

1.اختلالات صوت (voice disorder)

صوت در اثر ارتعاش تارهای صوتی در ناحیه ی حنجره تولید می شود. صوت طبیعی دارای کیفیت، زیر و بمی، بلندی و انعطاف پذیری متناسب با سن جنسیت و موقیعت فرهنگی اجتماعی گوینده می باشد و وجود آسیب در هر کدام از عامل های بالا را اختلال صوتی گویند.

علائم و نشانه های اختلالات صوتی:

1.گرفتگی صدا (hoarseness):

این نشانه بازتاب ارتعاشات نامنظم و غیر مداوم تارهای صوتی است. علائم آن گرفتگی، صدای خش دار و یا خشونت صدا می باشد.

2.خستگی صوتی (vocal fatigue):

بیمار گزارش می دهد که بعد از یک مکالمه طولانی، خستگی شدیدی را احساس می کند و بدون صرف انرژی و تلاش زیاد قادر به صحبت کردن مداوم نمی باشد. این بیماران اکثرا در پایان روز دچار گرفتگی صدا می شوند.

3.صدای نفس آلود (breathiness):

این افراد برای رساندن صدای خود به دیگران (محیط شلوغ) به شدت دچار مشکل هستند.

4.کاهش دامنه آوا سازی:

اکثرا خوانندگان دچار این اختلال می شوند. آنها می گویند در تولید نت هایی که قبلا از پس آنها بر می آمدند دچار اشکال هستند.

5.بی صدایی (aphonia):

به معنی قطع کامل یا نسبی صوت است. بیمار در این حالت به صورت پچ پچ صحبت کرده و نشانه های دیگری مانند خستگی گلو، احساس خراشیدگی و تلاش و تقلای زیادی در حین صحبت کردن دارد.

6.قطع زیر و بمی یا صدای زیر نامناسب:

بیمار در این حالت، از صدایی جیغ مانند و قطع زیر و بمی رنج می برد. هنگام بروز چنین حالتی در صدای بیمار، به نظر می رسد کنترل صدا از دست بیمار خارج می شود.

7.لرزش (tremor):

صدای بیمار لرزان و مرتعش است و بیمار قادر به تولید صوتی مداوم و محکم نیست.

8.درد و سایر احساسات فیزیکی:

گاهی درد در هر دو طرف گردن و حنجره است. بعضی افراد درد یک طرفه ی حنجره دارند و علائم دیگری مانند احساس وجود جسم خارجی بزرگ در گلو، احساس خشکی و سرفه مکرر را بیان می کنند.

کلینیک گفتاردرمانی نیک خدمات توانبخشی و گفتاردرمانی را به صورت تخصصی برای اختلالات صوت ارائه می کند.

اختلالات زبان در دوران رشد

این اختلالات به طور مشخص در دوران رشد کودک و در حوزه توانایی های زبانی کودکان دیده می شوند. کودکانی که دچار اختلالات زبانی هستند و در درک گفتار دیگران و صحبت کردن یا در هر یک از جنبه های زبانی مانند توانایی های واج شناختی، دستور زبان، معناشناسی و کاربردشناسی ممکن است دچار مشکل باشند.

اختلالات زبان در دوران رشد شامل اختلالات زیر می باشد:

1.عقب ماندگی ذهنی یا کم توان ذهنی:

عملکرد ذهنی شناختی این افراد پایین تر از حد عادی است. (بهره هوشی یا IQ 70 یا کمتر). مهارتهای گفتار و زبان این افراد (ویژگی های ارتباطی و زبان شناختی، صرف و نحو کلمات، افعال، جملات و …، توانایی های واج شناسی، معناشناسی و کاربردشناسی) متناسب با سطح کم توانی ذهنی (خفیف، متوسط و شدید) دچار آسیب می باشد. این کودکان برای رشد و دستیابی به مهارتهای گفتار و زبان نیاز به گفتاردرمانی دارند.

2.آسیب شنوایی:

آسیب شنوایی با هر نوع علتی منجر به اختلال یا تاخیر در رشد زبان کودک می شود. عفونت های گوش داخلی، هایپر بیلی روبین یا زردی، آنوکسی بیش از تولد و مننژیت از علل شناخته شده کم شنوایی هستند. کودکان دچار آسیب شنوایی دوطرفه با هر شدتی از افت شنوایی (خفیف تا شدید) با علائمی نظیر تاخیر در رشد زبان، ناتوانی یا تاخیر در مهارت های تحصیلی، مشکل در یادگیری دستور زبان، کمبود واژگان و تاخیر یا فقدان مهارت های زبانی و کاربرد شناسی روبه رو می شوند. همچنین مشکلاتی در نواخت و آهنگ گفتار دارند. مانند اختلال در ایجاد آهنگ جملات پرسشی، خبری، امری و تعجبی.

3.اتیسم (ASD):

اوتیسم را می توان یک اختلال ارتباطی دانست. این کودکان حتی اگر به طور غیرفعال تعامل را بپذیرند، به ندرت خود آغاز کننده ی آن هستند. حداقل در نیمی از کودکان اوتیسم هرگز گفتار تکامل نمی یابد و وقتی گفتار وجود ندارد، اشارات ارتباطی خود به خود جایگزین نمی شوند. در گروهی از کودکان اتیسم که گفتار تکامل می یابد، سیر تکامل گفتار با تاخیر است. مشکلات در جنبه هایی از زبان مانند واج شناختی و صرف و نحو ممکن است خفیف باشد اما در جنبه های کاربرد زبان مشکلاتی جدی وجود دارد. کودکان اوتیسم در درک زبان ضعف دارند و در استفاده از ضمایر و حروف اضافه و افعال مشکل دارند. برخی از آنها تکرار (echolalia) چه به صورت تکرار بلافاصله و چه با تاخیر دارند و معمولا از جملات ساده و دو کلمه ای استفاده می کنند.

4.کمبود تحریکات محیطی:

برخی از اختلالات زبانی به علت کمبود محرکات زبانی در محیط کودک در دوران رشد ایجاد می شوند. اغلب این کودکان از توانایی ذهنی و بهره هوشی نرمالی برخوردارند ولی محیط باعث تاخیر در گفتار و زبان آنها شده است. این کودکان معمولا دچار فقر محیطی هستند و اعضای خانواده خیلی کم با کودک ارتباط برقرار می کنند. اغلب اوقات بدون اینکه کودک نیازهایش را بیان کند، خانواده در زمان های مشخص آنها را برطرف می کنند مانند غذا خوردن، دستشویی کردن و …. این کودکان خزانه واژگان بسیار محدود و کلیشه ای دارند و گفتار آنها در حد تک کلمات ساده و تکراری بدون داشتن درکی از آنها می باشد. همینطور از واژگان دستوری صفت، فعل، حروف اضافه و ربط استفاده نمی کنند. معمولا این کودکان لجبازند و اختلال رفتاری شدیدی دارند که ناشی از ناتوانی آنها در بیان خواسته ها و نیازهایشان و برقراری ارتباط با اطرافیان است.

5.نارساخوانی (dyslexia):

نوعی از اختلال زبانی در کسب و یادگیری مهارت های خواندن است. این کودکان علی رغم اینکه از بهره هوشی و توانمندی ذهنی مناسبی برخوردارند و مشکلات حسی مانند کم شنوایی و کم بینایی ندارند اما در یادگیری خواندن مشکل دارند. البته این کودکان ممکن است در کنار ضعف در یادگیری خواندن، در مهارت های نوشتن و ریاضیات مشکلاتی نیز داشته باشند.

علائم نارساخوانی در کودکان:

1.سرعت پایین خواندن،

2.تلاش فراوان حین خواندن

3.نارساخوانی از نوع بینایی و شنیداری

4.ضعف در تمییز و توالی شنیداری

5.ناتوانی در درک خواندن

گفتاردرمانگران کلینیک توانبخشی نیک درمانی تخصصی برای اختلالات گفتاری در دروان رشد و کودکی ارائه می کنند.

اختلالات اکتسابی زبان

آفازی (Aphasia):

زبان پریشی یا آفازی، اختلال در یک یا چند جنبه از مهارت های زبانی (درک، بیان، تکرار، نامیدن، خواندن و نوشتن) است که در اثر آسیب به مناطق مغزی مربوط به این مهارت ها ایجاد می شود. آسیب می تواند در اثر سکته مغزی، خون ریزی، ضربه، عفونت، تومورهای مغزی و هر نوع آسیب به مراکز زبانی در مغز به وجود آید. بر اساس محل آسیب، آفازی به سه دسته آفازی قدامی، آفازی خلفی و آفازی های بدون جایگاه تقسیم می شود.

علائم آفازی شامل:

1.گفتار متشکل از عبارات کوتاه، ناروان و پراکنده با سرعت کند

2.آهنگ نامناسب

3.مشکل در نامیدن و واژه یابی

4.ناتوانی در تطابق مناسب فعل و فاعل

5.استفاده نکردن از واژگان دستوری (صفت، فعل، حروف اضافه و …)

درمان آفازی به صورت کاملا تخصصی در کلینیک گفتاردرمانی نیک در غرب تهران انجام می شود.

اختلالات روانی و ریتم گفتار

1.ناروانی طبیعی:

این ناروانی در کودکان محدوده ی 2 تا 5 سال دیده می شود و علایم آن عبارت است از تکرار کلمه و گاهی عبارت و جمله. کودک از ناروانی خود آگاه نیست. نوع ناروانی فقط تکرار است، تکرارها کم تر از 3 بار هستند و تنش و تقلایی هنگام صحبت کردن وجود ندارد.

2.لکنت دوران رشد: (Developmental stuttering)

وقفه ای ناگهانی و غیر طبیعی به واسطه تکرار صداها و هجاها و کلمات و حتی عبارات، کشیده گویی صداها هجاها و کلمات که با قفل شدن دهان ایجاد می شود را لکنت گویند.

مهم ترین علائم لکنت شامل:

تکرار:

تکرارها ممکن است در عبارت، کلمات یا گروه کلمات، هجاها و واج ها دیده شود.

گیر:

به معنی توقف های کامل در روند گفتار است. گیرها مانند تکرارها از لحاظ شدت، تلاش و تقلای فیزیکی انواع گوناگون دارند.

کشیده گویی:

عبارت است از طولانی ادا کردن کلمات،هجاها و صداها.

3.لکنت اکتسابی (Acquired stuttering):

لکنت اکتسابی نوعی از ناروانی در گفتار است که پس از دروان کودکی ایجاد می شود و بر اساس علت ایجاد کننده ،آنها به دو نوع لکنت نورولوژیک و لکنت سایکولوژیک تقسیم بندی می شود.

لکنت نورولوژیک:

گونه ای از لکنت اکتسابی است که در اثر آسیب هایی ناشی از سکته، ضربه به سر، تومور و یا بیماری هایی مثل پارکینسون و مسمومیت دارویی ایجاد می شود. این لکنت مانند لکنت دوران رشدی علائمی نظیر تکرار، گیر و کشیده گویی دارد. اما بین لکنت نورولوژیک و لکنت دوران رشدی تفاوت هایی وجود دارد به عنوان مثال تکرارهای لکنت نورولوژیک بر خلاف لکنت رشدی فقط در ابتدای کلمه رخ نمی دهد بلکه در بخش های انتهایی کلمه نیز بروز می کند.

لکنت سایکولوژیک:

اختلالی در روانی گفتار است که معمولا پس از یک دوره ی طولانی استرس یا فشارهای عاطفی و روانی ایجاد می شود. علائم این نوع لکنت هم مانند لکن دوران رشد است.

4.شتابان گویی (Cluttering):

شتابان گویی اختلالی در پردازش گفتار و زبان است که با گفتار سریع و نامنظم، پراکنده و غیر قابل درک مشخص می شود.

علائم این اختلال عبارتند از:

1.سرعت زیاد در گفتار

2.تردید در انتخاب واژه ها

3.تکرار بیش از حد کلمات و جملات

4.تنفس نامنظم

5.بچگانه بودن لحن صدا و یا گفتار غیر قابل درک

6.دامنه توجه بسیار کوتاه

7.بد بودن دست خط

اختلالات صداهای گفتار یا اختلالات تولید

از مهم ترین علل به وجود آورنده اختلالات تولید یا اختلالات صداهای گفتار می توان به این موارد اشاره کرد:

1.ناهنجاری های ساختاری در مجرای گفتار (مانند ناهنجاری های دندانی، شکاف کام و لب، بزرگی زبان و یا کوتاه بودن بند زیر زبان)

2.اختلالات عصبی عضلانی (دیزآرتری و آپراکسی)

3.اختلالات حسی عصبی (به دلیل نقص در تکامل دستگاه شنوایی و یا آسیب به قسمت فوقانی لوب گیجگاهی)

4.عقب ماندگی ذهنی (کودکی که دچار عقب ماندگی ذهنی باشد به دلیل نقص در تفکر انتزاعی توانایی فهم واج شناختی را ندارد.)

5.اختلال شنوایی (به دلیل عفونت گوش، تومور و یا پارگی پرده صماخ)

6.فقر محیطی (مانند شرایط نامساعد خانواده و فقر محیطی و شرایط نامساعد عاطفی)

دیزآرتری (dysarthria)

به نوعی از اختلال گفتاری اطلاق می گرددکه ناشی از آسیب عصبی عضلانی باشد. در این اختلال چهار جنبه اصلی گفتار یعنی تولید، آواسازی، تنفس، تشدید دچار آسیب می شود. در اغلب انواع دیزآرتری سرعت بیان گفتار دچار اختلال می گردد و فرد مبتلا قادر نیست که کلمات را با سرعت و دقت بالا بیان کند. در این اختلال، گفتار فرد از روانی کافی و طبیعی برخوردار نیست.

علائم اختلال دیزآرتری:

1.مقطع مقطع بودن گفتار

2.ناروانی ناشی از ضعف عضلانی

3.کم بودن سرعت گفتار

4.آهنگ گفتار بهم ریخته

آپراکسی (Apraxia)

آپراکسی گفتار به اختلالی اطلاق می گردد که دارای منشا عصبی بوده و در آن مناطق مغزی که مربوط به کنترل و برنامه ریزی حرکتی گفتار است آسیب می بیند. فرد مبتلا به این اختلال به دلیل عدم توانایی در به خاطر آوردن الگوهای حرکتی گفتار، قادر نیست که کلمات را با دقت و به طور صحیح تلفظ نماید و به طور مکرر دچار وقفه هایی می شود و یا قسمت های مختلف کلمات را تکرار می نماید. این وقفه، جریان طبیعی گفتار را منقطع می کند.

علائم اختلال آپراکسی:

1.ناتوانی در تولید دقیق و صحیح کلمات

2.تکرارا قسمت هایی از کلمات

3.کورمال کورمال کردن به صورت تکرار کلمه برای دست یابی به کلمه ی مورد نظر

4.انقطاع جریان طبیعی گفتار

اختلال بلع یا دیسفاژی چیست؟

اختلال بلع هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می شود. در این اختلال فرد نمی تواند غذا و مایعات را قورت دهد و در واقع محتویات جویده شده در اکثر مواقع از گلو به مری و معده وارد نمی شود و وارد نای و ریه می شود و باعث خفگی یا آسپیراسیون می شود.

علل ایجاد اختلال بلع:

1.زود به دنیا آمدن و نارس بودن نوزاد

2.تاخیر در رشد

3.بد شکلی و ناهنجاری در ساختار دندان ها و دهان

4.بزرگ بودن لوزه ها و بزرگ بودن زبان

5.وجود توده و تومور در حفره دهان

6.شکاف کام و شکاف لب (لب شکری)

7.اختلالات حسی در دهان

8.ابتلا به بیماری های نظیر سکته مغزی، اختلالات عصبی عضلانی، جراحی در ناحیه دهان

9.فلج تارهای صوتی

چه کسانی به گفتاردرمانی نیاز دارند:

اختلالاتی که در کودکان نیاز به گفتاردرمانی دارند:

1.اختلالات طیف اوتیسم، آسپرگر، رت

2.تاخیر رشدی

3.عقب ماندگی ذهنی و کم توان ذهنی

4.آسیب شنوایی و کم شنوایی

5.فلج مغزی

6.اختلال لکنت

7.شکاف کام و شکاف لب

8.اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون

9.نوزادان نارس با اختلالات مکیدن، جویدن و بلع

10.اختلالات یادگیری (اختلال در خواندن، نوشتن و ریاضیات)

11.اختلالات تولیدی شامل دیزآرتری و آپراکسی

12.نارسا خوانی (دیس لکسیا) و اختلالات تلفظی

13.اختلالات عصبی عضلانی (دیستروفی ها و میوپاتی های عضلانی)

اختلالاتی در بزرگسالان که نیاز به گفتاردرمانی دارند:

1.سکته مغزی

2.ضربه مغزی و آسیب های تروماتیک مغزی

3.تومور و توده مغزی

4.پارکینسون

5.اختلالات عصبی عضلانی (دیستروفی ها و میوپاتی های عضلانی)

6.ام اس، اس ام ای، ای ال اس

7.انواع اختلالات صوتی

8.تومورها و سرطان حنجره

9.اختلالات بلع

10.اختلالات حسی در ناحیه صورت و دهان

11.ضعف عضلات صورت (آبریزش دهانی)

12.اختلال لکنت

13.اختلال دیزآرتری

14.اختلال آپراکسی

15.اختلال آفازی

خلاصه مقاله:

در این مقاله در مورد اینکه گفتاردرمانی چیست ،انواع اختلالات گفتار و زبان و اینکه چه افرادی به گفتاردرمانی نیاز دارند به طور مفصل صحبت کرده ایم. در مقاله بالا گفته شد همه افراد از کودکی تا بزرگسالی با هر اختلالی در زمینه گفتار و زبان باید به گفتاردرمانگر یا پاتولوژیست گفتار و زبان مراجعه کنند تا به طور کامل ارزیابی شوند و بهترین برنامه درمانی را از درمانگر خود دریافت کنند. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک در غرب تهران تمام خدمات گفتاردرمانی را برای کودکان و بزرگسالان به صورت کاملا تخصصی ارائه می کند.

کلینیک توانبخشی نیک بهترین کلینیک توانبخشی در مناطق زیر:

گفتاردرمانی در چیتگر، گفتاردرمانی در شهرک راه آهن، گفتاردرمانی در وردآورد، گفتاردرمانی در شهران، گفتاردرمانی در اشرفی اصفهانی، گفتاردرمانی در جنت آباد، گفتاردرمانی در صادقیه، گفتاردرمانی در پونک، گفتاردرمانی در سعادت آباد، گفتاردرمانی در مرزداران، گفتاردرمانی در شهرک غرب، گفتاردرمانی در بلوار فردوس، گفتاردرمانی در آزادی، گفتاردرمانی در شهریار، گفتاردرمانی در شهر قدس، گفتاردرمانی در فردیس، گفتاردرمانی در کرج.