درمان اوتیسم با طب سنتی
کلینیک توانبخشی نیک
درمان اوتیسم با طب سنتی:
اوتیسم، اختلالی رشدی-عصبی، با چالش‌های متعددی در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای تکراری همراه است. در سال‌های اخیر، توجه به درمان‌های مکمل از جمله طب سنتی، برای مدیریت علائم اوتیسم افزایش یافته است. این مقاله چهاربخشی به بررسی جنبه‌های مختلف درمان اوتیسم با طب سنتی می‌پردازد. در مقاله های قبلی در مورد تاثیر کاردرمانی و گفتاردرمانی در درمان بیماری اوتیسم صحبت کرده ایم حال می خواهیم در مورد ارتباط طب سنتی و تغذیه درمانی یا رژیم درمانی با اوتیسم صحبت کنیم.
مقدمه‌ای بر طب سنتی و اوتیسم
طب سنتی، با قدمتی دیرینه در فرهنگ‌های مختلف، رویکردی جامع به سلامت دارد که بر تعادل بدن، ذهن و روح تاکید می‌کند. این نوع طب، با استفاده از گیاهان دارویی، ماساژ، تغذیه و سایر روش‌های طبیعی، به دنبال تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و بهبود عملکرد کلی بدن است. در مورد اوتیسم، طب سنتی تلاش می‌کند تا با اصلاح مزاج، تقویت سیستم عصبی و بهبود عملکرد گوارشی، به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.
مزاج و اوتیسم در طب سنتی:
در طب سنتی، مزاج نقش اساسی در سلامت و بیماری ایفا می‌کند. اعتقاد بر این است که افراد مبتلا به اوتیسم اغلب دارای مزاج خاصی هستند که می‌تواند بر علائم آنها تاثیر بگذارد. تشخیص مزاج صحیح و تلاش برای ایجاد تعادل از طریق رژیم غذایی، گیاهان دارویی و سبک زندگی مناسب، از اصول مهم در درمان اوتیسم با طب سنتی است. اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و جذب مواد مغذی نیز می‌تواند ناشی از عدم تعادل مزاجی باشد و بر علائم اوتیسم تاثیرگذار باشد.
نقش تغذیه در درمان اوتیسم با طب سنتی:
تغذیه سالم و مناسب، یکی از ارکان اصلی طب سنتی در درمان اوتیسم است. برخی از مواد غذایی می‌توانند علائم اوتیسم را تشدید کنند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند به بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی کمک کنند. در طب سنتی، رژیم غذایی بر اساس مزاج فرد و نیازهای خاص او طراحی می‌شود. معمولا توصیه می‌شود از مصرف غذاهای فرآوری شده، قند، لبنیات و گلوتن پرهیز شود و مصرف غذاهای طبیعی، ارگانیک و سرشار از مواد مغذی افزایش یابد. اهمیت تغذیه در بهبود عملکرد شناختی و رفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم غیرقابل انکار است.
مبانی طب سنتی در درمان اوتیسم:
طب سنتی با دیدگاهی جامع‌نگر، به اوتیسم به عنوان عدم تعادل در مزاج و عملکرد ارگان‌های بدن نگاه می‌کند. بر این اساس، درمان بر پایه اصلاح مزاج، تقویت سیستم عصبی و بهبود عملکرد گوارش استوار است. شناسایی دقیق مزاج بیمار و عوامل تشدیدکننده علائم، از ارکان اصلی درمان محسوب می‌شود.
مزاج و اوتیسم:
در طب سنتی، مزاج نقش مهمی در سلامت جسم و روان ایفا می‌کند. اعتقاد بر این است که برخی از مزاج‌ها، به ویژه مزاج سرد و خشک، زمینه را برای بروز اختلالاتی مانند اوتیسم فراهم می‌کنند. بنابراین، درمان‌های طب سنتی با هدف تعدیل مزاج و ایجاد تعادل در بدن انجام می‌شوند.
نقش سیستم گوارش:
اختلالات گوارشی در افراد مبتلا به اوتیسم شایع است. طب سنتی معتقد است که ارتباط مستقیمی بین سلامت روده و عملکرد مغز وجود دارد. بنابراین، بهبود عملکرد گوارش از طریق اصلاح تغذیه و استفاده از داروهای گیاهی، می‌تواند به کاهش علائم اوتیسم کمک کند.
تقویت سیستم عصبی:
تقویت سیستم عصبی و بهبود عملکرد مغز، از دیگر اهداف درمانی طب سنتی است. استفاده از گیاهان دارویی با خاصیت تقویت‌کنندگی سیستم عصبی، می‌تواند به بهبود تمرکز، حافظه و مهارت‌های ارتباطی در افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند.
تغذیه در طب سنتی:
تغذیه مناسب، نقشی حیاتی در درمان اوتیسم از دیدگاه طب سنتی دارد. پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری‌شده، قندها و مواد افزودنی، و تاکید بر مصرف غذاهای طبیعی، سالم و متناسب با مزاج فرد، می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. همچنین، شناسایی و حذف مواد غذایی حساسیت‌زا از رژیم غذایی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
رویکردهای درمانی طب سنتی برای اوتیسم:
در طب سنتی، درمان اوتیسم یک فرآیند چندوجهی است که بر اصلاح مزاج، تقویت سیستم عصبی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش تمرکز دارد. این رویکردها شامل موارد زیر می‌شوند:
1.اصلاح مزاج و تنظیم اخلاط:
بر اساس دیدگاه طب سنتی، اوتیسم می‌تواند ناشی از عدم تعادل در اخلاط بدن (صفرا، سودا، بلغم و دم) باشد. تشخیص مزاج غالب و تلاش برای متعادل‌سازی آن از طریق رژیم غذایی مناسب و داروهای گیاهی، یکی از ارکان اصلی درمان است. به عنوان مثال، در کودکانی که مزاج سرد و تر (بلغمی) دارند، استفاده از غذاها و داروهای گرم و خشک توصیه می‌شود.
2. تقویت سیستم عصبی با گیاهان دارویی:
تقویت سیستم عصبی و بهبود عملکرد مغز از دیگر اهداف درمانی است. گیاهانی مانند اسطوخودوس، بادرنجبویه، رزماری و کندر به دلیل خواص آرام‌بخش، تقویت حافظه و بهبود تمرکز، می‌توانند در این زمینه مفید باشند. البته، مصرف این گیاهان باید تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی و با در نظر گرفتن شرایط فردی انجام شود.
3.بهبود عملکرد دستگاه گوارش:
مشکلات گوارشی مانند یبوست، نفخ و سوء هاضمه در کودکان مبتلا به اوتیسم شایع است. طب سنتی بر بهبود عملکرد دستگاه گوارش از طریق رژیم غذایی مناسب (حاوی فیبر کافی و پرهیز از غذاهای فرآوری شده و قندهای مصنوعی) و استفاده از داروهای گیاهی ملین و ضد نفخ تاکید دارد.
4.حجامت و زالو درمانی:
در برخی موارد، حجامت و زالو درمانی به منظور پاکسازی خون و بهبود گردش خون در مغز، تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی، ممکن است تجویز شود. این روش‌ها با هدف کاهش التهاب و بهبود عملکرد سلول‌های عصبی انجام می‌شوند.
5.ماساژ درمانی:
ماساژ درمانی با استفاده از روغن‌های گیاهی مناسب، می‌تواند به کاهش اضطراب، بهبود خواب و افزایش ارتباط حسی در کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند. ماساژ باید توسط متخصص آموزش دیده و با رعایت نکات ایمنی انجام شود.
مهم: لازم به ذکر است که درمان اوتیسم با طب سنتی باید تحت نظر پزشک متخصص و به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع انجام شود. خوددرمانی و استفاده خودسرانه از داروهای گیاهی می‌تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. همچنین، اثربخشی روش‌های طب سنتی در درمان اوتیسم نیازمند تحقیقات بیشتری است و نمی‌توان آن را به عنوان یک درمان قطعی در نظر گرفت.
درمان اوتیسم با طب سنتی یا توانبخشی:
و همانطور که در بالا توضیح داده شد استفاده از طب سنتی برای کنترل بعضی از علائم در برخی از کودکان اوتیسم مفید است البته منظور از طب سنتی بیشتر کنترل و اصلاح تغذیه کودک مبتلا به اوتیسم است زیرا که طب سنتی درمان اوتیسم نمی باشد و برای کنترل علائم کودکان اوتیسم باید از تغذیه درمانی یا رژیم درمانی استفاده کرد. مثلا در بعضی از مقالات گفته شده کازئین و گلوتن باعث تشدید علائم کودکان اوتیسم می شوند به همین دلیل کودکان اوتیسم تا جایی که امکان دارد به علت وجود گلوتن در جو و گندم، از مواد غذایی که در آنها جو و گندم وجود دارد استفاده نکنند و به علت وجود کازئین در شیر گاو از شیر گاو استفاده نکنند. در نظر داشته باشید درمان اصلی اوتیسم توانبخشی یعنی کاردرمانی و گفتاردرمانی می باشد. سایر روش ها مانند تغذیه درمانی، طب سنتی، ABA، PECS، اسب سواری، موسیقی درمانی و … هیچ کدام روش درمانی نیستند و فقط می توان از آنها برای کاهش علائم در برخی از کودکان استفاده کرد. بنابراین اگر کودکی دارید که مشکوک به اختلال طیف اوتیسم می باشد حتما در ابتدا به متخصص کاردرمانگر و یا متخصص روانپزشک کودک مراجعه فرمائید تا به صورت تخصصی کودک ارزیابی شود و تست های اوتیسم از او گرفته شود و در صورت تشخیص اوتیسم برای کودک درمان تخصصی متناسب با شرایط کودک شروع شود.
