علائم و نشانه های اوتیسم
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک
آنچه در این مقاله می خوانید:
- علائم و نشانه های طیف اوتیسم چگونه است؟
- نشانه های اوتیسم به چه دلایلی ظاهر می شوند؟
- نشانه های اوتیسم خفیف
- نشانه های اوتیسم متوسط
- نشانه های اوتیسم شدید
- رفتارهای کلیشه ای در کودکان اوتیسم چگونه هستند؟
- نشانه های اوتیسم در بزرگسالی
علائم و نشانه های اوتیسم:
بیماری اوتیسم (ASD) چندین نشانه و علامت کلی دارد که در کودکان در سنین مختلفی ظاهر می شوند. نشانه های اوتیسم به دلیل افزایش اندازه مغز در لوب های پس سری، آهیانه، گیجگاهی و آسیب به سیستم لیمبیک می باشد. این علائم در بعضی از کودکان از همان دوران نوزادی ظاهر می شوند اما برخی دیگر در سنین 2/5 سالگی تا 3 سالگی این علائم را نشان می دهند. این بیماری از نظر شدت ابتلا به 3 نوع اوتیسم خفیف، اوتیسم متوسط و اوتیسم شدید دسته بندی می شود که در صورت عدم درمان شدت و علائم بیماری به مرور بیشتر می شود و نشانه های اوتیسم در بزرگسالی در فرد باقی می ماند. علائم اوتیسم در 3 گروه قرار می گیرند که شامل:
1.اختلال در تعاملات اجتماعی 2.اختلال در برقراری رابطه با دیگران 3.الگوهای محدود تکراری و قالبی در رفتار ،علایق و فعالیت ها برای تشخیص قطعی بیماری اوتیسم در کودکان نیاز است از سن 1 سالگی کودک توسط روانپزشک و متخصص کاردرمانگر ارزیابی و معاینه شود. متاسفانه بیماری اتیسم قبل بارداری و زایمان قابل تشخیص نیست و فقط با تست های تخصصی که توسط متخصص کاردرمانگر و روانپزشک گرفته می شود تشخیص داده می شود. بعد از گرفتن تشخیص، در صورت داشتن نشانه و علائم اتیسم باید هر چه زودتر توانبخشی برای کودک شروع شود. لازم به توضیح است بهترین راه درمان بیماری اوتیسم، توانبخشی یعنی کاردرمانی و گفتاردرمانی می باشد. به عبارت دیگر درمان این اختلال توسط تیم درمانی متشکل از روانپزشک، متخصص کاردرمانگر و متخصص گفتاردرمانگر صورت می گیرد. اگر ساکن تهران هستید می توانید برای تشخیص دقیق و درمان تخصصی به بهترین مرکز اوتیسم در تهران به نام کلینیک توانبخشی نیک مراجعه فرمائید.
نشانه های اوتیسم به چه دلایلی ظاهر می شوند:
در کودکان اوتیسم بخشی از سیستم عصبی به نام سیستم لیمبیک به خصوص آمیگدال و هیپوکامپ دچار آسیب می شوند. با آسیب به آمیگدال رفتارهایی نظیر کناره گیری و درخودماندگی، رفتارهای وسواسی، منطبق نکردن خود با شرایط جدید و اختلالات حسی دیده می شود. با آسیب به هیپوکامپ رفتارهای کلیشه ای، خودتحریکی، اختلال در یادگیری و اختلال در حافظه دیده می شود. هیپوکامپ در پردازش و یکپارچگی حس ها هم نقش دارد که با آسیب دیدن این ناحیه مشکل اصلی کودکان اوتیسم یعنی اختلالات حسی پدیدار می شوند.
علائم اوتیسم در کودک یک ساله:
1.یکی از مهمترین نشانه های اوتیسم در کودک یک ساله برقرار نکردن ارتباط چشمی با دیگران است.
2.تا سن 6 ماهگی لبخند اجتماعی یا اشتراکی ندارد و علاقه ای به بازی کردن با دیگران ندارد.
3.گریه های بی دلیل می کند و به سختی در آغوش مادر آرام می شود.
4.احتمال دارد در جویدن و بلع غذا و خوارکی ها مش کل داشته باشد.
5.هر نوع غذایی را نمی خورد و اصطلاحا بد غذا است.
6.در حمام گریه می کند و شستن سر، صورت و بدن او را آزار می دهد.
7.صدا سازی و آواسازی کمی دارد (غان و غون نمی کند) از کلمات به به، آبه، دد، ماما استفاده نمی کند.
8.به اسم خودش یا واکنش نمی دهد یا بسیار کم توجه می کند.
9.صداهای بلند و مکان های شلوغ کودک را به هم می ریزد.
10.در کسب مراحل رشدی حرکتی مانند نشستن، چهاردست و پا رفتن تاخیر دارد.
علائم اوتیسم در کودک دو ساله:
1.یکی از نشانه های اوتیسم در کودک دو ساله نداشتن کلام و گفتار می باشد البته در اوتیسم شدید اصلا کلام وجود ندارد و در اوتیسم متوسط و خفیف از کلمات کمی استفاده می شود.
2.نمی تواند با کلمات جمله سازی کند و جملات 2 کلمه ای فعل دار مانند آب بده یا بابا بیا نمی گوید.
3.علاقه ای به بازی کردن با کودکان دیگر ندارد و ترجیح می دهد تنهایی بازی کند.
4.همچنان از ارتباط چشمی پایینی برخوردار است.
5.به جای بازی کردن با اسباب بازی ها، آنها را نزدیک چشمان خود می کند و به جزئیات آنها خیلی توجه می کند.
6.علاقه دارند به اشیایی که می چرخند نگاه کنند مثل پنکه، ماشین لباسشویی و چرخ ماشین.
7.به دلیل مشکلات حس لامسه، بافت (نرمی و زبری) بعضی از لباس ها آنها را آزار می دهند و ترجیح می دهند چیزی نپوشند.
8.به دلیل مشکلات حس لامسه از نوازش و در آغوش گرفته شدن دوری می کنند.
9.به دلیل مشکلات حس وستیبولار و حس عمقی در کسب مراحل حرکتی مانند راه رفتن و دویدن تاخیر دارند.
10.به دهان بردن اشیا مختلف و تحریک کردن لب ها،زبان و داخل دهان با اشیا
علائم اوتیسم در کودک سه ساله:
1.یکی از نشانه های اوتیسم در کودکان 3 ساله این است که نمی توانند جملات 3 و 4 کلمه ای بسازند.
2.بعضی از این کودکان کلماتی را که همان لحظه شنیده اند یا قبلا شنیده اند را تکرار می کنند یعنی اکولالیا دارند.
3.کودکانی که مشکل کم حسی وستیبولار دارند تمایل زیادی به دویدن و بپر بپر کردن دارند و کودکانی که مشکل بیش حسی وستیبولار دارند تمایلی به دویدن و پریدن ندارند و ترس از ارتفاع دارند.
4.کودکانی که مشکل بیش حسی شنیداری دارند گوش های خود را می گیرند تا صداهای اطراف را نشنوند.
5.رفتارهای کلیشه ای مثل بال بال زدن، حرکت دادن دستها جلوی چشم، تکان دادن اشیا جلوی چشم ها، نگهداشتن اشیا در دست ها و …
6.جیغ و داد کردن و صدا تولید کردن برای نشنیدن صداهای اطراف
7.این کودکان معمولا بازی های نمادین ندارند. (بازی نمادین مثل اینکه کودک شی گردی را در دست بگیرد و به جای فرمان از آن استفاده کند)
8.در بیشتر موارد کودکانی که دچار اوتیسم شدید می شوند دستشویی کردن را آموزش نمی بینند و پوشک می شوند و در موارد متوسط و خفیف سخت تر از کودکان دیگر پوشک را ترک می کنند.
9.بو کردن اشیای مختلف و لیس زدن دست ها و اشیا.
علائم اوتیسم در کودک چهار ساله:
1.مهمترین نشانه اوتیسم در کودک چهار ساله عدم ارتباط برقرار کردن با همسالان و بزرگسالان می باشد.
2.این کودکان از بازی های گروهی و تعاملات اجتماعی اجتناب می کنند.
3.هر گونه تغییر مانند محیط جدید و افراد جدید برای این کودکان آزار دهنده است.
4.در درک زبان بدن و ایما اشاره مشکل دارند و نمی توانند از آن استفاده کنند.
5.در جمله سازی مشکل دارند و جملات نامربوط و بی معنی می سازند.
6.از ضمایر به درستی استفاده نمی کنند مثلا به جای اینکه بگویند من دستشویی دارم می گویند تو دستشویی داری.
7.دستورات و قوانین را درک نمی کنند.
8.دچار بدخلقی می شوند و رفتارهای خودآزاری دارند مثل گاز گرفتن و چنگ زدن یا کوباندن دست ها و پاها و سر به زمین و دیوار.
9.این کودکان دچار اختلال توجهی هستند، به خصوص در انتقال توجه مشکل دارند و به همین دلیل یادگیری مهارت های جدید برای آنها دشوار است.
نشانه های اوتیسم در 3 گروه قرار می گیرند:
1.اختلال در روابط و تعاملات اجتماعی:
-عدم توانایی در استفاده از ارتباطات غیر کلامی متعدد نظیر نگاه چشم در چشم
–تغییر نکردن حالت های چهره در موقیعت های متفاوت (نداشتن اخم، لبخند، تعجب)
– استفاده نکردن از اندام های بدنی در ارتباطات غیر کلامی (نداشتن ایما اشاره)
-ناتوانی در برقراری ارتباط با همسالان
-انگیزه پایین و مشارکت نکردن در فعالیت های مورد علاقه
-علاقه نداشتن به شرکت در فعالیت هایی که گروهی هستند.
-اجتناب کردن از حضور در مکان های شلوغ و پربرخورد
2.اختلال در برقراری رابطه:
-نداشتن صدا و آواسازی، کلام و گفتار یا محدود بودن تعداد واژگانی که استفاده می شود
-عدم توانایی در جمله سازی و یا استفاده از دو یا سه کلمه برای ساختن جمله
-تاخیر یا فقدان کامل رشد زبان کلامی (بدون تلاش برای جبران از راه های دیگر مثل ژست ها یا حالات چهره)
-عدم توانایی در شروع یا ادامه مکالمه با دیگران، در افرادی که تکلم و گفتار کافی دارند
-استفاده قالبی و تکراری از زبان (گفتن کلمات و جملات تکراری و کلیشه ای)
-فقدان بازی های نمادی خودانگیز یا بازی تقلیدی جمعی متناسب با سطح رشد
3.الگوهای محدود تکراری و قالبی در رفتار ،علایق و فعالیت ها:
-اشتغال ذهنی مفرط با یک یا چند الگوی کلیشه ای و محدود علاقه
-چسبندگی انعطاف ناپذیر به برخی عادات و آداب بی فایده
-حرکات کلیشه ای و تکراری (چرخیدن، پریدن ،بال زدن دست ها و انگشتان و)
-توجه مداوم و بیش از حد به اشیا و اجزا آنها (مثل چرخ ماشین اسباب بازی)
تیم توانبخشی کلینیک نیک درمانی تخصصی برای این علائم ارائه می کند
نشانه های اوتیسم خفیف:
هرچه شدت بیماری اوتیسم در کودکان کمتر باشد نشانه و علائم کمتری از بیماری اوتیسم در کودکان مشاهده می شود. بیماری اوتیسم بر اساس شدت آسیب به 3 دسته اوتیسم خفیف، اوتیسم متوسط و اوتیسم شدید تقسیم می شود.
علائم اوتیسم خفیف:
1.میزان اختلالات حسی کم می باشد. کودک دچار کم حسی (hyposense) یا بیش حسی (hypersense) می شود که علائم آن شامل:
-بی قراری و پرتحرکی (زیاد راه رفتن و دویدن و بپر بپر کردن)
-گریه کردن و بی قرار بودن
-نوک پنجه راه رفتن
-ترس از ارتفاع و عدم استفاده از وسایلی مثل تاب و سرسره
-حساسیت به پوشیدن برخی لباس ها و دوری از حمام کردن و شستن سر و صورت و ناخن گرفتن
-خواب نامناسب (پرخوابی و کم خوابی)
-به جزئیات اشیا بسیار دقت می کنند مثلا فقط به چرخ ماشین خیلی نگاه می کنند
-نگاه کردن به اشیایی که حرکت چرخشی یا دورانی دارند مثل لباسشویی یا چرخ ماشین
-ردیف کردن اشیا در یک خط مثلا ماشین های اسباب بازی را در یک خط ردیف می کند
2.سطح مهارت های ذهنی شناختی کودک در حد قابل قبول است.
3.سطح مهارت های گفتاری کودک ضعیف است.
4.با افراد محدودی ارتباط برقرار می کند.
5.رفتارهای کلیشه ای در آنها دیده می شود.
نشانه های اوتیسم متوسط:
علائم اوتیسم متوسط:
1.اختلالات حسی در حد متوسط است و علائم اختلالات حسی کودک شامل:
-بی قراری و تحمل نکردن مکان های مختلف و افراد مختلف
-گریه های بی دلیل و رفتارهای تکانشی
-یا به دنبال صداها و نورهایی هستند که به آنها توجه کنند و یا برعکس نورها و صداها این کودکان را آزار می دهد
-به وسایلی که می چرخند نگاه می کنند مثل ماشین لباسشویی
-به سایه خود نگاه می کنند و دنبال سایه خود هستند
-رفتارهای خطرناک و پرتنش
-مشکلات در حواس بویایی و چشایی
-بد غذا بودن و مشکل در بلع غذا
-واکنش مناسب نسبت به محرک های دردناک و حس درد نشان نمی دهند
-تحریک کردن حس های خود با چرخیدن و پریدن های زیاد
2.سطح مهارت های ذهنی و شناختی کودک پایین است.
3.مهارت های گفتاری کودک بسیار ضعیف است و دایره لغات کمی دارد.
4.با افراد بسیار کمی (افراد آشنا) ارتباط برقرار می کند.
5.رفتارهای کلیشه ای در آنها دیده می شود.
نشانه های اوتیسم شدید:
علائم اوتیسم شدید:
1.اختلالات حسی شدیدی دارند و علائم اختلالات حسی کودک شامل:
-به شدت بی قرار هستند و تغییرات در محیط بسیار برای این کودکان آزار دهنده است
-مکان های جدید و افراد جدید به شدت این کودکان را به هم می ریزد
-بعضی اوقات صداهایی تولید می کنند که صداهای محیط اطراف را نشنوند
-برای تحریک کردن حس عمقی و حس لامسه خود را گاز می گیرند
-اشیا را بو می کنند و داخل دهان می کنند
-با اشیا صدا تولید می کنند و یا اشیا را می چرخانند و به آن نگاه می کنند
2.از مهارت های ذهنی و شناختی بسیار پایینی برخوردارند.
3.از گفتار و کلام برخوردار نیستند.
4.با هیچ کس ارتباط برقرار نمی کنند.
5.رفتارهای کلیشه ای در آنها دیده می شود.
رفتارهای کلیشه ای در کودکان اوتیسم چگونه هستند:
یکی از نشانه های اختلال اوتیسم در کودکان، رفتارهای کلیشه ای به دلیل اختلال در یکی از حواس زیر می باشد:
1.حس بینایی: پلک زدن مکرر، خیره شدن به نور یا هر چیز، حرکت دادن دست ها جلوی چشمان، کشیدن پلک ها، از گوشه چشم نگاه کردن، دنبال کردن سایه ها، نگاه کردن به جزئیات اشیا از نزدیک
2.حس شنوایی: صدا در آوردن با حنجره، ایجاد صدا با ضربه زدن به گوش، صدا درآوردن با انگشتان و دست ها، نزدیک کردن گوش به منبع صدا، زدن اشیا به گوش ها
3.حس لامسه: مالش پوست، خراشیدن پوست با دست و اشیا، تحریک کردن پوست با هر چیزی
4.حس وستیبولار: دور خود چرخیدن، دویدن زیاد، حرکت دادن بدن به سمت جلو و عقب یا به پهلو، روی پنجه راه رفتن، بالا پایین پریدن
5.حس عمقی: خود را زمین انداختن، ضربه محکم زدن به دیوار و اشیا، علاقه داشتن به تحت فشار قرار گرفتن (دوست دارند با فشار زیاد در آغوش گرفته شوند)، عدم واکنش به درد، خود زنی و گاز گرفتن خود
6.حس بویایی: بو کردن مکرر اشیا، بو کردن افراد، مالیدن بینی، با صدای بلند و مکرر از طریق بینی نفس کشیدن
7.حس چشایی: به دهان بردن اشیا یا دست ها و قسمت هایی از بدن، لیسیدن اشیا، تحریک زبان و اطراف دهان با اشیا یا با انگشتان، تحریک کردن انتهای گلو و عق زدن
نشانه های اوتیسم در بزرگسالی:
-عدم تمایل برای برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی
-عدم استفاده از زبان بدن و ایما اشاره
-احساسات دیگران را به درستی متوجه نمی شوند
-حالت روانی دیگران را از روی حالات چهره مانند خنده، اخم، تعجب به خوبی متوجه نمی شود.
-چهره این افراد تغییر نمی کند یعنی خنده، غم و یا تعجب را در چهره این افراد نمی بینیم.
-تمایلی برای شرکت در فعالیت های گروهی ندارند.
-از رفتن به مکان شلوغ و پر برخورد اجتناب می کنند.
-از خوردن غذاهایی که ادویه دارند اجتناب می کنند یا برعکس غذاهای پر ادویه و تند می خورند
خلاصه مقاله:
در این مقاله به طور مفصل در مورد علائم و نشانه های اوتیسم در کودکی و بزرگسالی توضیح دادیم. اگر کودکی دارید که یکی از نشانه ها و علائم بالا را دارد حتما به یک روانپزشک یا متخصص کاردرمانگر مراجعه فرمائید تا به صورت کاملا تخصصی ارزیابی و بررسی شود. اگر ساکن تهران هستید می توانید برای تشخیص دقیق و درمان تخصصی به بهترین مرکز اوتیسم در تهران به نام کلینیک توانبخشی نیک مراجعه فرمائید.
