preloader

درمان اختلال پردازش حسی
کلینیک توانبخشی نیک

پردازش حسی چیست؟

پردازش حسی و یا یکپارچگی حسی به عملکرد سیستم عصبی در درک اطلاعات پیرامون ما به واسطه ی حواس هفت گانه (لامسه، عمقی، وستیبولار، بینایی، شنوایی،بویایی، چشایی) و سازماندهی و یکپارچه کردن این اطلاعات به منظور داشتن عملکرد هدفمند در زندگی روزمره می باشد. پردازش حسی و یکپارچگی حسی پایه و اساس مهارت های ذهنی و مهارت های گفتاری می باشد. زمانی که پردازش اطلاعات حسی در مغز کودک به درستی انجام نشود کودک دچار اختلال در پردازش حسی یا اختلال در یکپارچگی حسی می شود. علت اختلال پردازش حسی در کودکان شامل استفاده بیش از حد از وسایل دیجیتال مانند تلویزیون و موبایل، فقر محیطی (بازی نکردن والدین با کودک)، ژنتیک، بیماری اوتیسم و… می باشد. علائم و نشانه های اختلال در پردازش حسی بسته به اینکه پردازش کدام یک از حس های کودک در سیستم عصبی دچار اختلال شده است (ثبت بالا و ثبت پایین حواس) متفاوت است. برای تشخیص اختلال پردازش حسی و یا اختلال یکپارچگی حسی از تست های متفاوتی مانند تست یکپارچگی حسی (SIPT) استفاده می شود که این تست ها حتما باید توسط متخصص کاردرمانگر انجام شود. اختلال پردازش حسی در بزرگسالان هم مشاهده می شود که به دنبال عدم درمان در سنین کودکی است. بهترین درمان اختلال پردازش حسی یا اختلال یکپارچگی حسی، کاردرمانی از نوع کاردرمانی حسی حرکتی می باشد و در ادامه برای کامل کردن روند درمان از کاردرمانی ذهنی و کاردرمانی دست استفاده می شود. در صورتی که کودک به دنبال این اختلال دچار تاخیر در گفتار شده باشد نیاز به خدمات تخصصی گفتاردرمانی دارد.

اختلال پردازش حسی چیست؟

اختلال پردازش حسی یا اختلال یکپارچگی حسی زمانی رخ می دهد که مغز در تنظیم، تفسیر و یکپارچه کردن اطلاعات حسی دچار اختلال می شود و این اختلال باعث می شود فرد رفتاری نامناسب از خود نشان دهد. اطلاعات حسی توسط گیرنده های عصبی از داخل و خارج بدن به مغز آورده می شوند و در مغز پردازش و یکپارچه می شوند این فرایند را یکپارچگی حسی گویند.  زمانی که کودک دچار اختلال پردازش حسی و یا اختلال یکپارچگی حسی می شود باید توسط متخصص کاردرمانگر با تست های یکپارچگی حسی ارزیابی و بررسی شود.

اختلال پردازش حسی در اختلالات زیر دیده می شود:

1.طیف اوتیسم

2.بیش فعالی و عدم توجه تمرکز

3.اختلال یادگیری

4.اختلالات رفتاری

5.اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون سندروم تورت

6.تاخیر ذهنی حرکتی و عقب ماندگی ذهنی

7.بیبی دیجیتال

8.اختلال اضطراب

9.افسردگی و اختلال وسواس

10.اختلال سلوک

11.تمام اختلالات گفتاری

تفاوت اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم:

کودکانی که مبتلا به اختلال پردازش حسی هستند مانند کودکان اوتیسم دچار اختلالات حسی می شوند به همین خاطر در بیشتر اوقات اختلال یکپارچگی حسی را با اختلال اوتیسم در کودکان به اشتباه تشخیص می دهند. به همین دلیل می گوییم برای تشخیص دقیق نوع اختلال در کودکان حتما به متخصص کاردرمانگر مراجعه کنید.

تفاوت اختلال پردازش حسی و اوتیسم:

-کودکان اوتیسم ارتباط چشمی بسیار کمی با دیگران برقرار می کنند.

-کودکان اوتیسم علاقه ای به ارتباط برقرار کردن با دیگران ندارند.

-کودکان اوتیسم علاقه محدود به یک شی دارند.

-در کودکان اوتیسم حالت های مختلف چهره مانند اخم، تعجب و لبخند را کم می بینیم.

-کودکان اوتیسم از مهارت های ذهنی پایین تری برخوردارند.

-در کودکان اوتیسم اختلالات گفتاری شدیدتر می باشد.

علائم بالا در کودکانی که دچار اختلال پردازش حسی می شوند دیده نمی شود.

علائم اختلال پردازش حسی در کودکان:

اختلال در پردازش حسی به 3 صورت دیده می شود:

1.بیش حسی (Hypersense):

در این نوع ثبت اطلاعات حسی در سیستم عصبی بیش از حد نرمال می باشد و کودک واکنش سریع تر و شدیدتری نسبت به محرک های حسی از خود نشان می دهد. بسته به اینکه کدامیک از 7 حس وستیبولار، عمقی، لامسه، بینایی، شنیداری، بویایی و چشایی دچار اختلال شده باشد علائم متفاوتی در کودک مشاهده می شود.

علائم اختلال پردازش حسی از نوع بیش حسی:

-تاخیر در کسب مراحل رشد حرکتی از جمله چهاردست و پا رفتن و راه رفتن

-ضعف در واکنش های تعادلی و حفاظتی ،دست و پا چلفتی بودن و خام حرکتی (clumsiness)

-نداشتن فعالیت های حرکتی و عدم تمایل به بازی کردن با اشیا و دیگران

-اختلال در مهارت های حرکتی درشت مثل جفت پا پریدن ،روی یک پا ایستادن ،لی لی رفتن و…

-اختلال در راه رفتن مانند نوک پنجه راه رفتن

-اختلال در مهارت های حرکتی ظریف مثل شمردن با انگشتان ،قاشق گرفتن ،مداد گرفتن ،قیچی کردن و…

-انجام ندادن کارهای روزمره به طور مستقل مثل غذا خوردن ،لباس پوشیدن ،دستشویی رفتن و حمام کردن

-ضعف در آگاهی بدنی و تصور بدنی و عدم استفاده صحیح از اندام ها

-ضعف در تشخیص چپ و راست و عدم شکل گیری غلبه طرفی

-عدم توانایی و یا تاخیر در تولید اصوات ،کلمات و جملات

-آپراکسی گفتاری و اختلال در درک گفتار دیگران

-لکنت و اختلالات گفتاری دیگر.

 

2.کم حسی (Hyposense):

در این نوع ثبت اطلاعات حسی در سیستم عصبی کمتر از حد نرمال می باشد و کودک واکنش آهسته و منفعلانه نسبت به محرک های حسی از خود نشان می دهد و بیشتر محرک ها را نادیده می گیرد. باز هم بسته به اینکه کدامیک از 7 حواس درگیر باشد علائم متفاوت است.

علائم اختلال پردازش حسی از نوع کم حسی:

-تحرک و فعالیت بیش از حد مانند دویدن زیاد، بپر بپر کردن و چرخیدن

-واکنش مناسب نسبت به محرک های دردآور نشان نمی دهد

تحریک پذیری و عدم توانایی خود کنترلی (self control)

-عدم توانایی در رعایت آرامش بدون نظارت دیگران

-لمس کردن و دستکاری کردن اشیا

-داخل دهان کردن دست ها یا اشیای مختلف

-عدم توانایی و یا تاخیر در تولید اصوات ،کلمات و جملات

-آپراکسی گفتاری و اختلال در درک گفتار دیگران

-لکنت و اختلالات گفتاری دیگر.


3.جستجوگر حسی (Sensory seeking):

-به صورت مداوم راه می روند ،بپر بپر می کنند و می چرخند.

-بپر بپر می کنند یا به دیوار و سطح های مختلف با دست یا پا ضربه می زنند.

-اشیای مختلف را لمس یا دستکاری می کنند ،اشیای لبه دار و تیز یا زبر و نرم را لمس می کنند.

اشیای چرخنده و متحرک یا اشیای نورانی را نگاه می کنند و یا به دنبال نورها هستند.

-صداهای مختلف تولید می کنند یا به دنبال صداهای مختلف هستند.

-اشیا را بو می کنند و مزه می کنند و یا به دنبال بو و مزه های نامتعارف هستند.

-عدم توانایی و یا تاخیر در تولید اصوات ،کلمات و جملات

-آپراکسی گفتاری و اختلال در درک گفتار دیگران

-لکنت و اختلالات گفتاری دیگر.

علائم اختلال پردازش حسی در بزرگسالان:

اگر اختلال پردازش حسی در کودکی درمان نشود علائم آن همراه با فرد در بزرگسالی باقی خواهد ماند با این تفاوت که این افراد طی سال ها آموخته اند که در شرایط مختلف خود را کنترل کنند. برای مثال فردی که بیش حسی شنیداری دارد فهمیده است نباید به مکان هایی برود که در آنجا سر و صدا زیاد است یا موزیک با صدای بلند پخش می شود.

علائم اختلال پردازش حسی در بزرگسالی:

این افراد به جنس پارچه لباس (زبر یا نرم) و یا بعضی از اجزا لباس مثل برچسب، زیب، درز لباس و … حساس هستند.

-از دست دادن، روبوسی کردن و در آغوش گرفته شدن توسط دیگران امتناع می کنند.

-از لمس کردن بعضی چیزها اجتناب می کنند و میلی به لمس شدن توسط دیگران ندارند.

-زمانی که به اشیا کثیف دست می زنند به شدت آشفته می شوند مثل استفاده از رنگ برای نقاشی کشیدن

-ذائقه چشایی این افراد یا به صورت افراطی تند می باشد و یا اینکه به شدت بی مزه است.

-برای اینکه بخوابند به چند پتو نیاز دارند یا از پتو سنگین استفاده می کنند.

-ترس از ارتفاع دارند.

-استرس و نگرانی زیاد هنگام راه رفتن روی پله برقی یا هنگام استفاده از آسانسور.

-اجتناب از حضور در موقیعت ها و مکان های اجتماعی با حضور افراد زیاد.

-با تغییرات جدید در محیط مخالف هستند و تغییرات آنها را آشفته می کند.

-برای برطرف کردن یا  کنار آمدن با اختلالات حسی خود ممکن است به مصرف الکل و یا مواد مخدر روی آورند.

-این افراد دست و پا چلفتی هستند و دائما در حال برخورد با اشیا و افراد مختلف هستند.

-حین انجام فعالیت های چند مرحله ای دچار آشفتگی می شوند و مرحله ی بعد را فراموش می کنند.

-علاقه ای به شرکت در فعالیت ها و ورزش های گروهی ندارند.

تشخیص اختلال پردازش حسی:

متخصص کاردرمانگر اختلال پردازش حسی را از طریق 3 روش تشخیص می دهد:

1.مشاهدات و ارزیابی کلینیکال

2.آزمون های استاندارد

3.مشاهدات و اظهارات خانواده


1.بخشی از مهارت ها و توانایی هایی که کاردرمانگر در روش اول در کودک ارزیابی می کند:

-واکنش های تعادلی و حفاظتی

-هماهنگی بین دو طرف بدن و اندام ها

-بررسی تون عضلات

-ارزیابی حس لامسه و حس عمقی با تست های استروگنوزیس، گرفستزیا و کاینستزیا

-ارزیابی حس وستیبولار با تست post rotary nystagmos

2.در روش دوم از تست ها و آزمون های تخصصی زیر برای ارزیابی اختلال پردازش حسی استفاده می شود.

-مجموعه آزمون های طبقه بندی شده SIPT

-ارزیابی پیش دبستانی میلر

-تست مهارت حرکتی برونینکس اوزرتسکی

-آزمون رشدی یکپارچگی بینایی_حرکتی

SIPT تنها مجموعه آزمون های طبقه بندی شده ای است که برای ارزیابی یکپارچگی حسی طراحی شده است.

17 آزمون تست SIPT پردازش حس لامسه، حس وستیبولار، حس ادراک عمقی، تعدیل بینایی حرکتی، ادراک فضایی، هماهنگی بینایی_حرکتی، توانایی های ترتیب بندی و یکپارچگی دوطرفه را بررسی و اندازه گیری می کند.

3.در روش سوم تشخیص بر اساس مشاهدات خانواده و اطرافیان در محیط های مختلف مثل خانه، مدرسه، پارک و محوطه بازی و … می باشد.


درمان اختلال پردازش حسی:

درمان اصلی اختلال پردازش حسی یا اختلال یکپارچگی حسی، کاردرمانی حسی می باشد. درمان اولیه تکنیک یکپارچگی حسی بر فراهم کردن اطلاعات ورودی از 3 حس عمقی، لامسه و وستیبولار جهت ارتقا سیستم عصبی در پردازش آنها متمرکز است. این شیوه ی درمان به کودک کمک می کند تا چگونگی تاثیر عملکرد سیستم عصبی بر رفتار را درک کند.

درمان با روش یکپارچگی حسی همیشه به صورت انفرادی می باشد، زیرا درمانگر باید فعالیت های درمانی را متناسب با علایق و نیازهای کودک طراحی کند. اصل درمان یکپارچگی حسی بر اساس خاصیت نوروپلاستی سیتی و یا انعطاف پذیری مغز می باشد.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کریمی کلینیک نیک

دختر من تشخیص اتیسم داشت و کلینیک نیک با درمانگران فوق العاده ای که دارد باعث پیشرفت بسیار زیادی در دختر من شدند

مقصودی کلینیک نیک

پسر من بیش فعال بود و نقص توجه داشت که با کمک کلینیک نیک تا حدی زیادی مشکلش حل شد و الان کلاس چهارم هستش خیلی ممنونم از زحماتتون

متوسلیان کلینیک نیک

سلام و خسته نباشید خدمت کلینیک نیک ممنون بابت تمام زحماتی که برای پسر من کشیدید،من پسرمو با تشخیص اختلال حسی و نقص توجه به کلینیک نیک بردم و با زحمات کاردرمانگر و گفتاردرمانگر کلینیک نیک مشکلاتش برطرف شد

رضایی کلینیک نیک

دخترم تاخیر رشدی داشت 2 سال زیر نظر کادر درمان کلینیک نیک بود خدا رو شکر الان خیلی عالی شده

اسدی کلینیک نیک

ممنون از روش درمان بسیار عالیتون پسرم کلاس دوم بود و اختلال یادگیری داشت بعد از گذشت 6 ماه کاملا درمان شد

نیک فرد کلینیک نیک

واقعا بهترین کلینیک توانبخشی تهران هستید. تشخیص بسیار عالی

خدمات کاردرمانی

خدمات گفتاردرمانی