اختلال یادگیری ریاضی
مرکز اختلالات یادگیری ریاضی
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک
اختلال یادگیری ریاضی؛بررسی کامل علائم، نشانه ها و روش های درمان
اختلال یادگیری ریاضی یکی از رایج‌ترین مشکلات یادگیری در کودکان و نوجوانان است که می‌تواند عملکرد تحصیلی و حتی زندگی روزمره آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. اختلال یادگیری ریاضی که با اصطلاح دیس‌کلکولیا (Dyscalculia) شناخته می‌شود، به معنی مشکل در درک مفاهیم ریاضی، انجام محاسبات ساده و یا استفاده از اعداد در زندگی روزانه است. به جز اختلال یادگیری ریاضی دو مدل دیگر اختلال یادگیری داریم به نام اختلال یادگیری نوشتن و اختلال یادگیری خواندن در این مقاله به‌طور کامل علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری ریاضی، روش‌های درمان اختلال یادگیری ریاضی، نقش کاردرمانی در درمان اختلال یادگیری ریاضی و نقش دارو در درمان، و اهمیت شناسایی این اختلال در کودکان را بررسی می‌کنیم.
اختلال یادگیری ریاضی چیست؟
اختلال یادگیری ریاضی نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی فرد در درک و پردازش مفاهیم ریاضی تأثیر می‌گذارد. برخلاف تصور عمومی، این مشکل به هوش کلی فرد مربوط نمی‌شود، بلکه ناشی از تفاوت در عملکرد مغزی و پردازش اطلاعات است. نکته بسیار مهم افتراق اختلال یادگیری با اختلالات دیگر مانند عقب مانده ذهنی، بیش فعالی و نقص توجه، اوتیسم و … می باشد.
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در زمینه‌های زیر مشکل داشته باشند:
- درک مفاهیم پایه‌ای مانند جمع و تفریق
- ضعف در شناخت اعداد و اشکال و ضعف در درک روابط بین اعداد و اشکال
- مرتب‌سازی اعداد و توالی آن‌ها
- استفاده از ساعت، پول یا اندازه‌گیری
- حل مسائل کلامی ریاضی
علائم و نشانه های اختلال یادگیری ریاضی:
تشخیص زودهنگام علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری ریاضی بسیار مهم است. والدین و معلمان باید نسبت به این علائم حساس باشند تا بتوانند کودک را به‌موقع به متخصص معرفی کنند.
علائم اختلال یادگیری ریاضی در کودکان:
- دشواری در یادگیری جدول ضرب
- در یادگیری و خواندن اعداد و ارقام مشکل دارند
- در شمارش اعداد اصلی و اعداد ترتیبی و درک مفهوم اعداد مشکل دارند
در درک مفهوم وزن، حجم، طول، احجام فضایی و حجم مشکل دارند
در شناخت اعداد روی اسکناس و شمردن و حساب کردن پول مشکل دارند
در محاسبات و حل مسائل کند و بی دقت هستند
در یادگیری نمادهای جمع، تفریق و ضرب مشکل دارند
سردرگمی هنگام خواندن ساعت
- اضطراب و ترس شدید از امتحانات ریاضی
علائم اختلال یادگیری ریاضی در نوجوانان و بزرگسالان:
- دشواری در مدیریت پول و حساب‌های روزانه
- ناتوانی در برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی کارها
- مشکل در محاسبات ساده ذهنی
- اجتناب از موقعیت‌هایی که نیاز به ریاضی دارند
اختلال یادگیری ریاضی در کودکان:
کودکان بیشترین گروهی هستند که با این اختلال مواجه می‌شوند. اختلال یادگیری ریاضی در کودکان اگر به‌موقع شناسایی نشود، می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس و عملکرد تحصیلی آن‌ها اثر منفی بگذارد. اختلال یادگیری ریاضی در سن 7 سالگی تشخیص داده می شود اما این کودکان در سنین قبل از مدرسه هم علائم نقص توجه تمرکز و ضعف در یادگیری را نشان می دهند.
علت های بروز اختلال یادگیری ریاضی در کودکان:
- عوامل ژنتیکی و خانوادگی
- فقر محیطی و استفاده زیاد از گوشی و تلویزیون در سنین کودکی
- تفاوت‌های مغزی در پردازش اطلاعات
- مشکلات توجه و تمرکز (مانند ADHD)
- روش‌های آموزشی نامناسب
پیامدهای اختلال یادگیری ریاضی در کودکان:
- افت تحصیلی در مدرسه
- کاهش اعتمادبه‌نفس
- مشکلات رفتاری ناشی از ناامیدی
- اضطراب ریاضی و پرهیز از درس‌ها
روش های درمان اختلال یادگیری ریاضی:
خبر خوب این است که با وجود چالش‌های زیاد، درمان اختلال یادگیری ریاضی امکان‌پذیر است. درمان معمولاً ترکیبی از آموزش تخصصی در توانبخشی و کاردرمانی، مداخلات روانشناختی و در برخی موارد استفاده از دارو است.
مداخلات آموزشی و درمانی:
- استفاده از کاردرمانی درکی حرکتی و کاردرمانی ذهنی
- آموزش مرحله به مرحله مفاهیم ریاضی
- آموزش فردی و متناسب با توانایی کودک
- انجام تمرینات ذهنی شناختی به صورت گروهی
مداخلات روانشناختی:
- مشاوره برای کاهش استرس و اضطراب
- استفاده از روش‌های انگیزشی برای افزایش اعتمادبه‌نفس
- استفاده از بازی درمانی برای کاهش ترس و اضطراب
داروی درمان اختلال یادگیری ریاضی:
تا امروز داروی خاصی که مستقیماً داروی درمان اختلال یادگیری ریاضی باشد، وجود ندارد. اما در مواردی که کودک یا نوجوان دچار مشکلات همراه مانند بیش‌فعالی (ADHD) یا اضطراب شدید باشد، روانپزشک ممکن است داروهایی برای کنترل این مشکلات تجویز کند. این داروها به صورت غیرمستقیم می‌توانند در بهبود یادگیری ریاضی کمک کنند.
نقش خانواده در مدیریت اختلال یادگیری ریاضی:
حمایت والدین:
- صبر و درک در هنگام انجام تکالیف
- اجتناب از مقایسه کودک با همسالان
- ایجاد محیطی آرام برای یادگیری
همکاری با معلم ها و متخصصین کاردرمانی:
- هماهنگی والدین با معلم برای استفاده از روش‌های آموزشی مناسب
- انجام تمرینات کاردرمانی به صورت منظم و مستمر در خانه
پیشگیری و شناسایی زودهنگام:
شناسایی زودهنگام اختلال یادگیری ریاضی در کودکان می‌تواند مانع بسیاری از مشکلات بعدی شود. والدین و معلمان باید در صورت مشاهده علائم، کودک را برای ارزیابی تخصصی نزد متخصص کاردرمانی و یا متخصص روانپزشک کودک ببرند.
نتیجه نهایی:
اختلال یادگیری ریاضی یک مشکل جدی اما قابل مدیریت است. شناسایی به‌موقع علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری ریاضی در کودکان، استفاده از خدمات کاردرمانی و در صورت نیاز مداخلات روانشناختی و دارویی، می‌تواند به درمان این اختلال کمک کند. خانواده‌ها و معلمان نقش مهمی در حمایت از این کودکان دارند. در نظر داشته باشید درمان اصلی و اصولی این اختلال توسط متخصصین کاردرمانی انجام می شود، در صورت مشاهده علائمی که در بالا گفته شد، در اسرع وقت به کلینیک ها و مراکز کاردرمانی مراجعه فرمائید تا هر چه سریع تر درمان اختلال یادگیری ریاضی برای فرزندتان شروع شود.
