کلینیک تخصصی کاردرمانی و گفتاردرمانی نیک
اختلال یادگیری نوشتن؛ نشانه ها،تشخیص و راهکارهای درمان
نوشتن یکی از اصلیترین مهارتهای آموزشی در دوران دبستان است که نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی و رشد شناختی کودکان ایفا میکند. برخی از دانشآموزان با وجود هوش طبیعی یا حتی بالاتر از متوسط، در یادگیری نوشتن دچار مشکل میشوند. این مشکل میتواند نشانهای از اختلال یادگیری نوشتن باشد؛ اختلالی که اگر به موقع شناسایی و درمان نشود، بر اعتماد به نفس، پیشرفت تحصیلی و حتی آینده شغلی فرد تأثیر میگذارد. انواع اختلال یادگیری شامل اختلال یادگیری ریاضی، اختلال یادگیری نوشتن و اختلال یادگیری خواندن می شود.
قصد داریم در این مقاله به بررسی کامل اختلال یادگیری نوشتن در کودکان، انواع آن، علائم و نشانهها، روشهای تشخیص و مهمترین راهکارهای درمانی اختلال نوشتن از جمله کاردرمانی، روان درمانی و بازی درمانی بپردازیم.
اختلال یادگیری نوشتن چیست؟
اختلال یادگیری نوشتن (Dysgraphia) یک مشکل خاص یادگیری است که در آن کودک در زمینه نوشتن دچار ضعف چشمگیری میشود. در نظر داشته باشید این مشکل به هوش کلی فرد مربوط نمیشود، بلکه ناشی از تفاوت در عملکرد مغزی و پردازش اطلاعات است. نکته بسیار مهم افتراق اختلال یادگیری با اختلالات دیگر مانند عقب مانده ذهنی، بیش فعالی و نقص توجه، اوتیسم و … می باشد. این مشکل ممکن است در زمینههای مختلف نوشتن ظاهر شود:
- ناتوانی در شکلدهی صحیح حروف
- اشکال در رعایت فاصله بین کلمات و خطوط
- ناتوانی در ترکیب حروف و نشانه ها برای ساخت کلمه
- غلطهای املایی مکرر
- کندی سرعت نوشتن
- عدم توانایی در سازماندهی جملات و متن
این اختلال ارتباطی با سطح هوش ندارد و کودکان مبتلا به آن معمولاً در سایر زمینههای شناختی توانایی طبیعی دارند.
اختلال یادگیری نوشتن در کودکان:
اختلال نوشتن در کودکان دبستانی، به ویژه در کلاس اول، بیشتر نمایان میشود. زمانی که کودک برای نخستین بار با نوشتن حروف، کلمات و جملات مواجه میشود، مشکلات او آشکار میشود.
نشانههای رایج در کودکان:
- نوشتن با فشار بیش از حد یا خیلی کم روی مداد
- نگارش حروف به شکل معکوس یا ناقص
- خستگی سریع هنگام نوشتن
- بی میلی به انجام تکالیف نوشتاری
- بی نظمی در دفتر مشق و نوشتهها
والدین و معلمان باید به این نشانهها دقت کنند، زیرا تشخیص زودهنگام به درمان سریعتر کمک میکند.
اختلال نوشتن در کلاس اول:
سال اول دبستان مهمترین دوره برای شناسایی اختلال نوشتن است. کودکان در این دوره باید مهارتهای پایه نوشتن را یاد بگیرند. اگر کودک نتواند در این سال مهارتهای لازم را کسب کند، در سالهای بعدی نیز با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد بنابراین تشخیص زودهنگام بسیار حائز اهمیت است.
انواع اختلال نوشتن:
- اختلال مکانیکی نوشتن (Dysgraphia)
- مشکل در نوشتن صحیح حروف
- گرفتن مداد به صورت نادرست
- ناخوانا بودن خط
- مشکلات حرکتی و کنترل دست
- ضعف عضلات شانه، مچ و انگشتان
- عدم هماهنگی بین انگشتان دست
- اختلال املایی
- جا انداختن حروف
- اشتباه هات مکرر قواعدی
- استفاده نادرست از صداها
- اشتباهات مکرر در نوشتن کلمات
- اختلال سازماندهی نوشتاری
- ناتوانی در بیان افکار به صورت مکتوب
- اشکال در جملهسازی و نوشتن متن منسجم
علائم اختلال یادگیری نوشتن:
شناخت علائم اختلال یادگیری نوشتن یکی از مراحل مهم در شناسایی این مشکل است. برخی از مهمترین علائم عبارتند از:
- خط ناخوانا و بینظم
- کندی سرعت نوشتن
- خستگی زودهنگام هنگام تکالیف
- غلطهای املایی متعدد
- مشکل در استفاده از علائم نگارشی
- ضعف در جملهبندی و نگارش متن
نشانه های اختلال یادگیری نوشتن:
نشانههای اختلال یادگیری نوشتن علاوه بر مشکلات نوشتاری، میتوانند در رفتار کودک نیز دیده شوند:
- بیعلاقگی به نوشتن
- اضطراب و استرس هنگام امتحانهای کتبی
- اجتناب از نوشتن در کلاس
- مقایسه خود با دیگران و کاهش اعتماد به نفس
تست اختلال نوشتن:
برای تشخیص دقیق، از تست اختلال نوشتن استفاده میشود. این تستها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- ارزیابی دامنه حرکتی مفاصل
- ارزیابی قدرت عضلات شانه و دست
- ارزیابی دستخط (خوانایی و سرعت)
- ارزیابی مهارت های ذهنی شناختی
- ارزیابی و تست بهره هوشی
- بررسی توانایی املا و دیکته
- آزمونهای تخصصی برای بررسی مهارتهای زبانی و حرکتی
- مصاحبه با والدین و معلمان
تشخیص دقیق باید توسط متخصص کاردرمانگر کودک انجام گیرد.
اختلال یادگیری نوشتن در مدرسه:
کودک مبتلا به اختلال یادگیری نوشتن در مدرسه با مشکلات زیادی روبهرو میشود:
- نمرات پایین در امتحانهای کتبی
- سرزنش یا مقایسه توسط معلم یا همکلاسیها
- عدم پیشرفت در سایر درسها به دلیل مشکلات نوشتاری
- کاهش انگیزه تحصیلی
مدرسه باید با همکاری والدین و متخصصان، برنامههای درمانی ویژه ای برای این کودکان فراهم کند.
درمان اختلال یادگیری نوشتن:
راهکارهای درمان اختلال نوشتن:
1.کاردرمانی درکی حرکتی: در این بخش از طریق تمرینات حرکتی، ادراک بدنی، ادراک دیداری و ادراک شنیداری را افزایش می دهیم و باعث هماهنگی بین دو نیمکره های مغز و سیناپس زایی خواهیم شد.
2.کاردرمانی تخصصی دست: در این بخش روی تقویت عضلات دست و افزایش هماهنگی بین انگشتان کار می شود و مهارت های ترسیم و نوشتن با کودک کار می شود
3.کاردرمانی ذهنی: از طریق کاردرمانی ذهنی توجه، تمرکز، حافظه و استدلال کودک تقویت می شود تا خطاهای نوشتاری کودک از بین بروند.
3.روان درمانی: بعضی از کودکان به دنبال این اختلال دچار ضعف اعتماد به نفس و اضطراب می شوند که نیاز به روان درمانی و بازی درمان دارند.
4.دارودرمانی: در موارد کمی، کودک به دنبال نقص توجه و تمرکز نیاز دارد به صورت موقتی از دارو استفاده کند.
در نظر داشته باشید درمان اصلی اختلال یادگیری نوشتن کاردرمانی می باشد.
خلاصه مقاله:
اختلال یادگیری نوشتن یک مشکل شایع اما قابل درمان است که میتواند در همان سالهای ابتدایی مدرسه نمایان شود. تشخیص زودهنگام، همکاری والدین و معلمان، و استفاده از روشهای درمانی مناسب، نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت کودک دارند. ما سعی کردیم در این مقاله علائم و نشانه های اختلال یادگیری نوشتن را به طور کامل توضیح دهیم و درمان قطعی اختلال یادگیری نوشتن را هم ارائه کردیم. اگر نشانههای این اختلال را در کودک خود مشاهده میکنید، حتماً با یک متخصص کاردرمانگر مشورت کنید تا مسیر درمانی صحیح انتخاب شود.