1.اختلال  تنظیم سازی حسی:

(sensory modulation dysfunction)

–بیش پاسخ دهی حسی یا هایپرسنسی:

(sensory over responsivity)

در این اختلال کودکان نسبت به محرک های حسی واکنش نامناسب و شدیدی نشان می دهند. که رفتار این کودکان به دو شکل است یا از محرک های حسی دور می شوند و فرار می کنند یا می ایستند قشقرق (tantrum) و جیغ و داد می کنند و  رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهند.

–کم پاسخ دهی یا هایپوسنسی:

(sensory under responsivity)

در این اختلال کودکان نسبت به محرک های حسی کمتر از حالت عادی واکنش نشان می دهند. که رفتار این کودکان به دو شکل است یا دائما خود را (بسته به نوع اینکه در کدام حس اختلال دارند) تحریک می کنند و یا یک جایی می نشینند و وسیله ای را دستکاری می کنند مثلا با کنترل تلویزیون کانال ها را بالا پایین می کنند.

-جستجوگر حسی: (sensory seeking)

در این اختلال کودکان دائما حس های خود را تحریک می کنند و (با توجه به اینکه کدام های حس های آنها درگیر می باشد) به شدت به دنبال محرک های حسی هستند.

-به صورت مداوم راه می روند ،بپر بپر می کنند و می چرخند. (تحریک حس وستیبولار)

-بپر بپر می کنند یا به دیوار و سطح های مختلف با دست یا پا ضربه می زنند. (تحریک حس عمقی)

-اشیای مختلف را لمس یا دستکاری می کنند ،اشیای لبه دار و تیز یا زبر و نرم را لمس می کنند.(تحریک حس لامسه)

اشیای چرخنده و متحرک یا اشیای نورانی را نگاه می کنند و یا به دنبال نورها هستند(تحریک حس دیداری)

-صداهای مختلف تولید می کنند یا به دنبال صداهای مختلف هستند (تحرکی حس شنیداری)

-اشیا را بو می کنند و مزه می کنند و یا به دنبال بو و مزه های نامتعارف هستند (تحریک حس بویایی و چشایی).

2.اختلال حرکتی مبتنی بر حس:

(sensory based motor disorder)

این اختلال به چند شکل متفاوت در کودکان مشاهده می شود:

*ناامنی ثقلی: (gravitational insecurity)

این اختلال به علت نقص در عملکرد حس وستیبولار در کودکان به وجود می آید. این کودکان نسبت به جاذبه ناامنی دارند و هنگام انجام فعالیت های حرکتی معمول دچار ترس می شوند. تغییر پوزیشن ناگهانی ،تغییر ارتفاع حتی ارتفاع کم از سطح زمین ،تغییر وضعیت سر در فضا و حرکت به خصوص حرکت به سمت عقب و به سمت بالا ،این کودکان را دچار ترس ،استرس و اضطراب شدید می کند. معمولا این کودکان از پله برقی ،آسانسور و وسایل بازی متحرک و دارای ارتفاع و سطوح ناهموار دوری می کنند. بیشتر این کودکان وقتی تاب بازی می کنند پاهایشان را از روی زمین بلند نمی کنند و سعی می کنند بیشترین تماس را با سطح زمین حفظ کنند یا بیشتر به افرا بزرگسالی که نزدیک آنها هست بچسبند. همینطور در بازی های حرکتی گروهی شرکت نمی کنند چون از اینکه کودکان دیگر به آنها برخورد کنند و تعادل آنها را به هم بزنند می ترسند.

*پاسخ نامناسب به حرکت:

(aversive response to movement)

این اختلال به علت نقص در پردازش اطلاعات در مجاری نیم دایره ای و نقص در عملکرد حس وستیبولار می باشد. در این اختلال کودکان به دنبال تغییر وضعیت و فعالیت های حرکتی ،واکنش های ترس و اضطراب از خود نشان می دهند. به همین دلیل این کودکان از شرکت کردن در فعالیت های حرکتی اجتناب می کنند و ترجیح می دهند با دقت و احتیاط حرکت کنند.

*اختلال چشمی_وضعیتی:

(postural ocular disorder)

در این اختلال در حس وستیبولار و حس عمقی نقص ایجاد می شود و می تواند با حرکات چشم هم در ارتباط باشد. در این کودکان علائمی مانند ضعف عضلات ،بی ثباتی مفاصل ،ضعف در تعادل و مهارت های حرکتی مشاهده می شود.

*دیس پراکسی: (dyspraxia)

پراکسی یک فرایند عصب شناختی برای تشخیص و برنامه ریزی چگونگی ساختن یک پاسخ حرکتی هدفمند نسبت به یک موقیعت خاص است. اختلال در پراکسی را دیس پراکسی گویند. این کودکان معمولا در فعالیت های حرکتی دست و پا چلفتی (خام حرکت clumsiness) هستند و دچار مشکلات گفتاری هم می شوند. و نسبت به کودکان دیگر انرژی بیشتری صرف می کنند تا مهارتی را فرا می گیرند. این کودکان معمولا در حس وستیبولار و حس عمقی نقایصی دارند.

پراکسی شامل 5 توانایی زیر می شود:

1.ایده سازی (ideation)

2.برنامه ریزی حرکتی (motor palnning)

3.توالی سازی (sequencing)

4.اجرا (execution)

5.فیدبک (feedback)

3.اختلال تمییز حسی:

(sensory discrimination disorder)

منظور از تمییز حسی ،تمییز دادن و فهمیدن تفاوت های محرک های حسی می باشد. یعنی کودک ویژگی های یک شی را مانند اندازه ،جنس ،وزن ،رنگ و … تشخیص می دهد و در حافظه خود نگهمی دارد و وقتی با شی جدیدی روبرو شد می تواند تفاوت هایی که دو شی از نظر اندازه ،جنس ،وزن و … را دارند متوجه شود و تمییز دهد. این مهارت نیاز به کارکرد صحیح حس های عمقی و تعادلی ،حس لامسه و سیستم بینایی دارد. کودکانی که در این مهارت ضعیف هستند آگاهی بدنی ضعیف ،ادراک دیداری ضعیف ،مشکلات در حرکات ظریف و هماهنگی حرکتی دارند.